Column Een oudergesprek nieuwe stijl
Van mens tot mens tot mens
Het was weer tijd voor het oudergesprek op de middelbare school. Mijn zoon was inmiddels 15 jaar, en zat in de negende klas van de vrije school. Twee keer per jaar, na het tussenrapport, mogen we als ouders een keuze maken voor drie gesprekken van 10 minuten. De gewoonte, het systeem is, dat ouders kiezen voor een gesprek met een leerkracht van het vak waarvoor de laagste cijfers zijn gehaald. Om dan te praten over hoe dat komt en wat eraan te doen is.
Ik had daar helemaal geen behoefte aan. Ik probeer zoveel mogelijk de waarde van cijfers te relativeren voor mijn kinderen. Innerlijk gaat het mij er alleen maar om dat mijn kinderen zich zo rijk mogelijk kunnen ontwikkelen, dat ze gezien worden, dat er van ze gehouden wordt, en dat ze goed worden behandeld, authentiek als het even kan. Want ik weet dat ze dat haarfijn aanvoelen, en waarderen.
Ik heb mijn zoon daarom gevraagd wie hij goede leraren vond, en met hen heb ik een afspraak gemaakt. Aan het begin van het gesprek heb ik direct aangegeven dat mij de cijfers niet echt interesseren, maar dat ik benieuwd was hoe de leraar mijn zoon zag, wat hij van hem kon waarnemen. Zo richtte ik een heel ander gesprek in, en kwam ik in een andere verhouding tot de leraar: samen op zoek. Naar het wezen van mijn kind, zijn ontwikkelingsweg en zijn ontwikkelingsvragen.
'Hij heeft het geluk in zich'
Zijn leraar Duits begint te vertellen, een beetje zoekend naar woorden. Dat mijn zoon een talig kind is, met een goed gevoel voor taal. Dat hij bij vlagen geïnteresseerd is en bij vlagen ook niet, zoals dat hoort bij een puber. Dat hij op het VWO op zijn plek is en diepgang nodig heeft volgend jaar om zich niet te gaan vervelen. Ik luister stil met veel interesse en ik merk dat deze leraar op een andere laag van waarneming, doorzien komt. Dat voel je, als iemand niet alleen feiten, karakteristieken en oordelen noemt, maar op iets wezenlijks uitkomt. ’Hij is eigenlijk altijd vrolijk. Hij heeft het geluk in zich.’ En hier krijgt hij tranen in zijn ogen: ‘Hier hebben we het eigenlijk nooit over hè? We hebben het altijd maar over de cijfers, maar hier gaat het toch werkelijk om, want daarmee gaat hij er komen in het leven.’
Ik vergeet het nooit meer. Het helpt mij in mijn houding om echt naast mijn zoon te gaan staan in wie hij is. In liefde me te blijven verwonderen over hoe hij zijn leven leeft.
En ik voel me gesteund in mijn streven om een nieuwe sociale cultuur van mens tot mens in het onderwijs te helpen realiseren. Met de Ondernemende School en met De Grondsteen.
Hoe zou het zijn als we zo de gesprekken zouden inrichten? Met bewustzijn, met een beetje sociale techniek waarmee we een leerling kunnen waarnemen (bijvoorbeeld karakteristieken, beelden, opvattingen en wekkende vragen benoemen vanuit de waarneming van feiten die we met elkaar delen)? Met een afspraak tussen ouders en leraar om zo de oudergesprekken te doen? En misschien zelfs een kleine oefening voor leraren en ouders die dat willen, om zo te leren kijken en om zo te leren luisteren? Zodat ouders onderling elkaar ook ontmoeten in hun opvoedersrol en vragen? Zodat ouder, leerkracht én leerling worden geholpen in hun ontwikkeling en de ouders en leerkracht in hun opvoedersrol? Dat we een gemeenschap vormen op het moment van het oudergesprek, rondom het kind? En niet alleen bij kinderen die moeilijkheden ondervinden, maar bij ieder kind? Onvoorstelbaar? Geen tijd? Of: een moedige keuze?
Ik teken voor zo’n school, zelfs als mijn dochter er al te oud voor zal zijn straks: ik werk graag mee aan de ontwikkeling van de gemeenschap waarin het zo gaat. Als de cijfers en prestatiedoelen daarmee op de achtergrond raken, en de ontwikkeling van het kind op de voorgrond staat, zullen we een heel andere sociale cultuur op school, ook met de ouders samen, kunnen ontwikkelen.
Moderne gemeenschap kunnen ervaren en vormgeven. Dan heeft de school het geluk in zich, voor ieder kind. Geluk is niet hetzelfde als een paradijs. Geluk heeft er toch mee te maken dat je je eigen lot hebt, je daarin kunt ontwikkelen met de moeilijkheden en geschenken die op je weg komen, en dat anderen naast je staan, en jij naast anderen.
Vierakker, maart 2021
Ingrid Busink
© De Grondsteen 2024
